KOMPAS.com - Masyarakat Indonesia umumnya hanya mengenal dua istlah musim seperti musim hujan dan musim kemarau.
Menurut KBBI, musim memiliki beberapa arti seperti masa atau waktu, bilangan waktu tertentu, untuk menyebut waktu tertentu yang bertalian dengan keadaan iklim, atau waktu atau masa ketika sesuatu banyak terjadi atau sering berlangsung.
Dalam Bahasa Jawa juga dikenal arane mangsa atau sebutan musim yang merujuk pada kondisi pada waktu tertentu dalam setahun.
Uniknya, masyarakat Jawa tidak hanya mengenal dua istilah musim, namun memiliki hingga sembilan istilah musim dalam Bahasa Jawa.
Arane Mangsa atau Istilah Musim dalam Bahasa Jawa
Berikut adalah arane mangsa atau istilah musim dalam Bahasa Jawa sera penjelasannya.
1. Mangsa Labuh
Mangsa labuh yaiku mangsa rendheng wayah nandur sik kapisan.
Arti mangsa labuh adalah musim penghujan yang menjadi waktu menanam kali pertama.
Dalam pengertian lain mangsa labuh juga diartikan sebagai mangsa sebelum mangsa rendheng.
2. Mangsa Rendheng
Mangsa rendheng yaiku mangsa udan.
Arti mangsa rendheng adalah musim hujan.
3. Mangsa Mareng
Mangsa mareng yaiku mangsa ngarepake ketiga utawa bakda rendheng.
Arti mangsa mareng adalah mangsa sebelum mangsa ketiga atau setelah mangsa rendheng.
4. Mangsa Ketiga
Mangsa Ketiga yaiku mangsa terang ora ana udan.
Arti mangsa ketiga adalah musim kemarau atau mangsa di mana tidak ada hujan.
5. Mangsa Bedhiding
Mangsa bedhidhing, yaiku tengah-tengahing mangsa ketiga, nalika wayah esuk hawane adhem banget.
Arti mangsa bedhiding adalah pertengahan mangsa ketiga di mana pada pagi hari udara terasa sangat dingin.
6. Mangsa Pagering
Mangsa pagering yaiku mangsa akeh wong padha nandang gering.
Arti mangsa pagering adalah mangsa di mana banyak orang jatuh sakit.
7. Mangsa Pagebluk
Mangsa pagebluk yaiku mangsa akeh wong padha kena lelara nular.
Arti mangsa pagebluk adalah mangsa di mana banyak orang terkena penyakit menular.
8. Mangsa Paceklik
Mangsa paceklik yaiku mangsa larang pangan.
Arti mangsa paceklik adalah musim makanan langka dan mahal.
9. Mangsa Panen
Mangsa panen yaiku mangsa ngundhuh tetanduran.
Arti mangsa panen adalah musim untuk memanen tanaman.
Sumber:
Anwari, Budi. 2020. Baboning Pepak Basa Jawa. Surabaya, Genta Group Production.
adjar.grid.id
https://yogyakarta.kompas.com/read/2023/03/07/203300678/9-istilah-musim-dalam-bahasa-jawa-ada-mangsa-ketiga-hingga-pagebluk